De gemeente Bronckhorst werkt sinds mei 2018 samen met Stichting BKR om in een vroegtijdig stadium schulden binnen haar gemeente te signaleren. Met behulp van de dienst Vindplaats van Schulden (VPS) worden alle data verzameld van achterstallige betalingen die inwoners hebben bij o.a. woningcorporatie en zorgverzekeraars. Door deze data aan elkaar te koppelen, ontstaat snel inzicht in oplopende schulden en kunnen veel maatschappelijke en sociale problemen worden voorkomen.
Het ‘Vroeg Erop Af’ team van de gemeente Bronckhorst kijkt met tevredenheid terug op het eerste jaar
Nadat de beleidsmedewerker enthousiast terugkwam van een presentatie over vroegsignalering en Vindplaats van Schulden is het snel gegaan bij de gemeente Bronckhorst. Binnen een paar maanden was het besluit door het college en waren de convenanten getekend. Bronckhorst kon aan de slag met vroegsignalering. Er werd een speciaal ‘Vroeg Erop Af’ team gestart met daarin Irith de Vreede (projectleider), Irma Oonk (sociaalconsulent met aandachtsgebied schuldhulpverlening) en Martine Uiterwaard (sociaalconsulent met aandachtsgebieden schuldhulpverlening en participatiewet). Zij kijken met tevredenheid terug op dit eerste jaar.
“Het onaangekondigd aanbellen was wel even wennen”
In de periode voordat met vroegsignalering werd gestart was de schuldhulpverlening belegd bij de sociale teams en de stadsbank. Het ‘Vroeg Erop Af’ team kreeg eerst een korte training van een ervaringsdeskundige en deed ervaring op met het onaangekondigd op huisbezoek gaan bij Rijnstad in Arnhem. Daarna ging het team actief op pad.
Het aanbellen bij de eerste huishoudens was wel even wennen. De huishoudens voelden zich soms overvallen en wisten zich niet echt raad met deze onaangekondigde hulp. Inmiddels sturen de medewerkers van het ‘Vroeg Erop Af’ team eerst een brief, waarin wordt aangegeven welke hulp geboden kan worden. Hierdoor kunnen de huishoudens zich beter op het bezoek voorbereiden en ook voor Irma en Martine voelt deze aanpak beter. De eerste afspraak staat vaak in het teken van een introductie en uitleg. Tijdens een vervolgafspraak wordt hulp geboden en breder gekeken dan alleen de schuldproblematiek. Dit gebeurt bij de mensen thuis zodat alle noodzakelijke papieren voorhanden zijn.
Een paar maanden geleden hebben Irma en Martine de training motiverende gespreksvoering gevolgd. Deze training heeft hen veel handvatten gegeven om nog beter het gesprek aan te gaan. Zij zijn blij dat zij pas na een paar maanden deze training hebben gedaan en zo de eigen praktijk-ervaringen goed hebben kunnen toepassen.
De hoge schuld verrast het team
Het verrast Irma en Martine dat bij de huishoudens vaak toch al een schuld wordt aangetroffen van meer dan € 10.000 . Hierdoor wordt het huishouden in de meeste gevallen gelijk doorverwezen naar de Stadsbank voor verdere hulp. Beter zou het zijn om al eerder aan tafel te komen, voordat de schulden zo hoog zijn opgelopen.
Tevreden over Vindplaats van Schulden
De gemeente Bronckhorst is erg tevreden over Vindplaats van Schulden en de snelle en deskundige samenwerking met Stichting BKR. “Het is gebruiksvriendelijk en het is heel handig dat de gemeente een lijst krijgt met matches en huishoudens waar sprake is van betalingsachterstanden”, aldus Irith. Per maand krijgt gemeente Bronckhorst 20 matches. Bij ontvangst van de lijst controleert het team eerst welke huishoudens al bekend zijn bij het sociaal team en wordt bepaald op welke wijze het contact wordt gelegd. Bij huishoudens die niet bekend zijn, wordt een brief gestuurd. Dit is in 80% het geval. Het in contact komen met huishoudens die anders niet gezien worden is het grootste voordeel van Vindplaats van Schulden. Gemiddeld wachten mensen in Nederland 5 jaar met hulp vragen bij problematische schuldsituaties. Tegen die tijd is de gemiddelde schuld vaak al groter dan € 40.000. De mensen komen nu in beeld met een schuld van ongeveer € 10.000. Dan is hulp bieden veel eenvoudiger en problemen zijn veel minder groot geworden.
Schuldeisers staan open voor betalingsregelingen
Het ‘Vroeg Erop Af’ team is tevreden over het contact met de schuldeisers. Zij staan open om betalingsregelingen toe te passen. De incassoprocedure wordt een maand stopgezet zodat zij de schulden kunnen inventariseren en betalingsvoorstellen kunnen doen. Maar het team heeft soms iets meer tijd nodig. Bijvoorbeeld om de financiële ruimte te bepalen voordat een definitief aflossingsbedrag aan de schuldeiser kan worden doorgegeven. Die tijd wordt in overleg met de schuldeisers ook gegeven.
Zeven tips voor gemeenten die nog met vroegsignalering willen starten
De zeven tips van het ‘Vroeg Erop Af’ team voor gemeenten die nog met vroegsignalering gaan starten:
- Maak een goed plan met aandacht voor de signaalpartners en inrichting van de hulpverlening. Bereid alles goed voor.
- Breng alle processen van vroegsignalering goed in kaart.
- Terugkoppeling aan betrokken partijen is essentieel. Iedere partner wil dat op een eigen manier.
- Zorg voor goede systemen om alle activiteiten goed te registreren, dit helpt bij het monitoren en evalueren.
- Geef de schuldhulpverleners de vrijheid om de hulpverlening te bieden die het best past bij het individuele huishouden.
- Volg niet alleen voor de start trainingen, maar ook trainingen nadat je ervaring hebt opgedaan, dan heb je meer nut van de training.
- Bezoek praktijkdagen waarin je andere signaalpartners kan ontmoeten en ervaringen kan delen met andere gemeenten. Dit is niet alleen heel erg helpend, maar ook erg inspirerend!